ΔΑΝΕΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ

Κωνσταντίνος Π. Ντζούφρας

Φιλόλογος

Επιλογή ξένων λέξεων από τις χιλιάδες που χρησιμοποιούνται και στο χωριό μας, το Χαλίκι.

Αλβανικές

αμπάριζα: παιδικό παιγνίδι

μαρμάγκα: αράχνη

μπέσα: εμπιστοσύνη

πίπιζα: φλογέρα

ρεμπεσκές: νωθρός

σεγκούνα: πανωφόρι χωρικών

τσούπρα: κορίτσι

φάρα: φυλή

χαλές: αποχωρητήριο

Βενετικές

αγκούσα: δύσπνοια

αμάκα: χωρίς έξοδα

αναμπουμπούλα: αναταραχή

βάρδα: φυλάξου

γαλαντόμος: ανοιχτοχέρης

δαμιτζάνα: γυάλινο δοχείο

καπελαδούρα: μεγάλο καπέλο

κάργα: γεμάτα

καργάρω: φορτώνω

κοντσίνα: παιγνίδι της τράπουλας

μονέδα: νόμισμα

μπαούλο: κασέλλα

μπόλια: μαντήλα

ντουζίνα: δωδεκάδα

παλάντζα: ζυγαριά

σαλαμούρα: αρμυρό νερό

στράτσο: είδος χαρτιού

φουμαδόρος: καπνιστής

χόβολη: στάχτη

Γαλλικές

ασορτί: ομοιόχρωμα

βιζαβί: απέναντι

γκίνια: ατυχία

ζιλέ: ανδρικό γιλέκο

μίζα: μερίδιο

ντρίλι: ύφασμα

ρέντα: εύνοια

σαξ: χρώμα

σουρτούκο: σακκάκι

Ιταλικές

αβάντα: υποστήριξη

αβαρία: ζημία

αλάργα: μακριά

αλέγρος: εύθυμος

αλισίβα: σταχτόνερο

αμολάω: αφήνω

αμπάρα: σύρτης

βαρέλα: βαρέλι

βέργα: ραβδί

γαρδέλι: καρδερίνα

διάνα: επιτυχία

εβίβα: στην υγειά σου

ζούρα: κατακάθι

καβαλέτο: τρίποδο

καζάκα: χοντρό σακκάκι

κάλμα: γαλήνη

καντάρι: ζυγαριά

καπάρο: προκαταβολή

καπελίνο: μικρό καπέλο

καραμούζα: πνευστό όργανο

κάσα: κιβώτιο

κασκαρίκα: αστείο πάθημα

κασκέτο: καπέλο

κλαπατσίμπαλα: μουσικά όργανα

κόρτε: ερωτοτροπία

λέτσος: κακοντυμένος

λίμα: πείνα

μανέλα: μοχλός

μάνι-μάνι: γρήγορα

μόκο: σιωπή

μόρτης: αλήτης

μόστρα: δείγμα

μουλιάζω: μουσκεύω

μούτρο: πρόσωπο

μπαγάσας: ανήθικος

μπαρούφα: λογομαχία

μπατανία: κουβέρτα

μπονόρα: νωρίς

μπούγιο: εντύπωση

μπούρδα: ανοησία

μπούσουλας: πυξίδα

νετάρω: τελειώνω

νέτος: καθαρός

νιτερέσο: συμφέρον

ντάρα: απόβαρο

νταραβέρι: δοσοληψία

νταρντάνα: εύσωμη γυναίκα

παντιέρα: σημαία

πάρλα: φλυαρία

πασαπόρτι: διαβατήριο

πατατούκα: ανδρικό ρούχο

πατατράκ: χαλασμός

πέζο: βάρος

πικάρω: πεισματώνω

πίκκολο: μικρός

πιτσούνι: μικρό περιστέρι

πόπολο: λαός

πούντα: κρυολόγημα

πρίμος: ευνοϊκός αέρας

προβάρω: δοκιμάζω

ρεγουλάρω: κανονίζω

ρεκλάμα: διαφήμιση

ρεμούλα: λεηλασία

ρεντίκολο: γελοίος

ρήγα: χάρακας

ρισκάρω: ριψοκινδυνεύω

ρόκα: εργαλείο κλώσης μαλλιού

ρουφιάνος: δολοπλόκος

σακαράκα: παλιό αυτοκίνητο  

σαλτιμπάγκος: ακροβάτης

σαράκι: κρυφός πόνος

σεγκοντάρω: υποβοηθώ

σέσουλα: φτυαράκι

σκαπουλάρω: ξεφεύγω

σκόντο: έκπτωση

σμπάρος: πυροβολισμός

σουλατσαδόρος: αργόσχολος

σούμπιτος: ξαφνικός

σπαρματσέτο: κερί

σπιούνος: καταδότης

στέκα: κοντό ραβδί

τάβανος: μεγάλη μύγα

τάλε-κουάλε: ακριβώς όπως

ταλιαρίζω: κομματιάζω

τέζα: πεθαμένος

τζούρα: κατακάθι

τίγκα: έως επάνω

τράβαλα: φασαρίες

τρακάρω: συγκρούομαι

τραμουντάνα: βόρειος άνεμος

τρατάρω: κερνώ

τράτο: περιθώριο χρόνου

τσαρλατάνος: απατεώνας

τσουκάλι: πήλινη χύτρα

τσούρμο: πλήθος ανθρώπων

φιάσκο: αποτυχία

φινέτσα: λεπτότητα

φινίρω: τελειώνω

φίνος: εκλεκτός

φόντο: βάθος εικόνας

φόρτε: δύναμη

φόρτσα: ορμή

φορτσέρι: μπαούλο

φούρια: βιασύνη

Λατινικές

βετούλι: περισυνό κατσίκι

βραγιά: έκταση γης

γαβάθα: βαθειά πιατέλλα

γούρνα: λάκκος

καδένα: αλυσίδα

κάπα: χοντρό πανωφόρι

καπίστρι: χαλινάρι

κασίδα: τριχόπτωση

κελλάρι: αποθήκη

κομφούζιο: σύγχυση

μάγκας: καταφερτζής

μάπα: λάχανο

μεσάλι: τραπεζομάντηλο

μούργα: κατακάθι

μπάκα: κοιλιά

μπούφος: είδος πουλιού

ξαμώνω: απλώνω το χέρι

παγάνα: ανίχνευση

πεδικλώνω: βάζω τρικλοποδιά

πουγγί: πορτοφόλι

ρούγα: δρόμος

σκρόφα: γουρούνα

σούδα: χαντάκι

σούμα: σύνολο

φούντο: πάτος

Σλάβικες

βάβα: γιαγιά

βερβερίτσα: σκίουρος

γκιόσα: γριά γίδα

γκλαβανή: καταπακτή

ζακόνι: έθιμο

ζούμπερο: έντομο

μπέμπελη: ιλαρά

παπάρα: είδος φαγητού

σβάρνα: γεωργικό εργαλείο

σέμπρος: συνεταίρος γεωργού

τσαντίλα: αραιό ύφασμα

τσέργα: κουβέρτα

χουγιάζω: φωνάζω δυνατά

Τούρκικες

αλάνα: ανοιχτός χώρος

αλάνι: σοκκακόπαιδο

αλατζάς: ύφασμα

αλισβερίσι: δοσοληψία

αλμπάνης: πεταλωτής

αμανάτι: εγγύηση

αραλίκι: κατάλληλη ευκαιρία

αραμπάς: το κάρρο

ασίκης: λεβέντης

ασκέρι: ομάδα

αστάρι: φόδρα

αχούρι: στάβλος

βακούφι: ακίνητο μοναστηριών

βιλαέτι: διοικητική περιοχή

γιαραμπής: θεός

γιατάκι: στρώμα

γκέλα: αποτυχία

γκέμι: χαλινάρι

γρέκι: καταυλισμός

ζαμάνι: πολύς χρόνος

ζαρζαβάτι: λαχανικό

ζεβζέκης: ανόητος

ζουμπάς: κοντός

ινάτι: πείσμα

καβουρντίζω: τηγανίζω

καζαντίζω: πλουτίζω

καζίκι: εμπόδιο

καλάι: υλικό γανώματος

κάλφας: μαθητευόμενος τεχνίτης

καμουτσί: μαστίγιο

καραβάνα: δοχείο

καραούλι: παρατηρητήριο

κασαβέτι: λύπη

κελεπούρι: φτηνό εμπόρευμα

κερεστές: ξυλεία

κεσάτι: αναδουλειά

κεσέμι: οδηγός προβάτων

κιούπι: πιθάρι

κιτάπι: βιβλίο

κολάι: ευκολία

κολαούζος: οδηγός

κονάκι: κατοικία

κοτζάμ: τόσο μεγάλος

κουμάρι: τυχερό χαρτοπαίγνιο

κουμάσι: κοτέτσι

κουμπούρα: πιστόλι

κουρί: δάσος

κουρμπάνι: σφαγμένο ζώο

κουτούκι: κούτσουρο

κουτουρού: απερίσκεπτα

λελέκι: πελαργός

λεμές: αλήτης

λέσι: ψοφίμι

μαγκούφης: κακομοίρης

μαντέμι: μετάλλευμα

μασιά: τσιμπίδα φωτιάς

μασκαραλίκι: ρεζιλίκι

μαχμουρλής: κακόκεφος

μουστερής: πελάτης

μπαγλαρώνω: δένω

μπαϊράκι: σημαία

μπακράτσι: δοχείο

μπαξίσι: φιλοδώρημα

μπαταριά: πυροβολισμός

μπατιρίζω: χρεωκοπώ

μπελαλής: βαρετός

μπερεκέτι: πλούτος

μπερντάχι: δαρμός

μπιτ: εντελώς

μπουγιουρντί: δυσάρεστη ειδοποίηση

μπούζι: πάγος

μπουλούκι: κοπάδι

μπουνταλάς: ανόητος

μπουντρούμι: σκοτεινή φυλακή

μπουχτίζω: χορταίνω

νισάφι: έλεος

νταβάς: ταψί

νταβαντούρι: θόρυβος

νταγλαράς: ψηλόσωμος

νταηλίκι: ψευτοπαλικαριά

νταμλάς: συγκοπή

ντερμπεντέρης: ανοιχτόκαρδος

ντέρτι: καημός

ντιπ: εντελώς

ντογρού: ίσια

ντουμάνι: καπνός

ντουνιάς: κόσμος

ξίκινος: λειψός

παράς: χρήμα

πατιρντί: θόρυβος

πατσαβούρα: κουρέλι

πεσκέσι: δώρο

ρακή: ποτό

ραχάτι: ανάπαυση

ρεζίλι: γελοιοποίηση

ρεμάλι: άνθρωπος τιποτένιος

ρεφενές: συνεισφορά

ρουμάνι: δάσος

ρουσφέτι: μεροληψία

σαράι: παλάτι

σεβντάς: πόθος

σεκλέτι: στενοχώρια

σεντούκι: μπαούλο

σεργιάνι: περίπατος

σεφτές: χερικό

σινάφι: συντεχνία

σιρίτι: κορδόνι

σοϊλής: από καλό σόι

σορολόπ: ανοησία

σουλούπι: εμφάνιση

σοφράς: χαμηλό τραπέζι

ταμαχιάρης: πλεονέκτης

τεμπελχανάς: τεμπέλης

τεμπεσίρι: κιμωλία

τέντζερης: χύτρα

τερτίπι: κόλπο

τζαναμπέτης: δύστροπος

τζάντζαλο: κουρέλι

τζερεμές: άδικη ζημιά

τζίνι: εξυπνάδα

τορβάς: μικρός σάκκος

τράμπα: ανταλλαγή

τσακίρ: μεθύσι

τσακμάκι: αναπτήρας

τσαλίμι: επιδέξια κίνηση

τσανάκι: πιάτο

τσατμάς: ξύλινος τοίχος

τσιληβήθρα: σουσουράδα

τσόλι: κιλίμι

τσουτσέκι: θρασύς

φάκα: παγίδα

φαρσί: τέλεια

φιντάνι: νέο βλαστάρι

φιρί-φιρί: επίτηδες

φουφού: μαγκάλι

χάζι: ευχαρίστηση

χαϊβάνι: ζώο

χαΐρι: προκοπή

χαμπέρι: είδηση

χάνι: πανδοχείο

χαράμι: άδικα

χούι: συνήθεια

χουνέρι: πάθημα