Τρίτη 8 Μαΐου 2012

ΔΑΝΕΙΕΣ ΛΕΞΕΙΣ



Κωνσταντίνος Π. Ντζούφρας
Φιλόλογος

Επιλογή ξένων λέξεων από τις χιλιάδες που χρησιμοποιούνται και στο χωριό μας, το Χαλίκι.


Αλβανικές
αμπάριζα: παιδικό παιγνίδι
μαρμάγκα: αράχνη
μπέσα: εμπιστοσύνη
πίπιζα: φλογέρα
ρεμπεσκές: νωθρός
σεγκούνα: πανωφόρι χωρικών
τσούπρα: κορίτσι
φάρα: φυλή
χαλές: αποχωρητήριο

Βενετικές
αγκούσα: δύσπνοια
αμάκα: χωρίς έξοδα
αναμπουμπούλα: αναταραχή
βάρδα: φυλάξου
γαλαντόμος: ανοιχτοχέρης
δαμιτζάνα: γυάλινο δοχείο
καπελαδούρα: μεγάλο καπέλο
κάργα: γεμάτα
καργάρω: φορτώνω
κοντσίνα: παιγνίδι της τράπουλας
μονέδα: νόμισμα
μπαούλο: κασέλλα
μπόλια: μαντήλα
ντουζίνα: δωδεκάδα
παλάντζα: ζυγαριά
σαλαμούρα: αρμυρό νερό
στράτσο: είδος χαρτιού
φουμαδόρος: καπνιστής
χόβολη: στάχτη

Γαλλικές
ασορτί: ομοιόχρωμα
βιζαβί: απέναντι
γκίνια: ατυχία
ζιλέ: ανδρικό γιλέκο
μίζα: μερίδιο
ντρίλι: ύφασμα
ρέντα: εύνοια
σαξ: χρώμα
σουρτούκο: σακκάκι

Ιταλικές
αβάντα: υποστήριξη
αβαρία: ζημία
αλάργα: μακριά
αλέγρος: εύθυμος
αλισίβα: σταχτόνερο
αμολάω: αφήνω
αμπάρα: σύρτης
βαρέλα: βαρέλι
βέργα: ραβδί
γαρδέλι: καρδερίνα
διάνα: επιτυχία
εβίβα: στην υγειά σου
ζούρα: κατακάθι
καβαλέτο: τρίποδο
καζάκα: χοντρό σακκάκι
κάλμα: γαλήνη
καντάρι: ζυγαριά
καπάρο: προκαταβολή
καπελίνο: μικρό καπέλο
καραμούζα: πνευστό όργανο
κάσα: κιβώτιο
κασκαρίκα: αστείο πάθημα
κασκέτο: καπέλο
κλαπατσίμπαλα: μουσικά όργανα
κόρτε: ερωτοτροπία
λέτσος: κακοντυμένος
λίμα: πείνα
μανέλα: μοχλός
μάνι-μάνι: γρήγορα
μόκο: σιωπή
μόρτης: αλήτης
μόστρα: δείγμα
μουλιάζω: μουσκεύω
μούτρο: πρόσωπο
μπαγάσας: ανήθικος
μπαρούφα: λογομαχία
μπατανία: κουβέρτα
μπονόρα: νωρίς
μπούγιο: εντύπωση
μπούρδα: ανοησία
μπούσουλας: πυξίδα
νετάρω: τελειώνω
νέτος: καθαρός
νιτερέσο: συμφέρον
ντάρα: απόβαρο
νταραβέρι: δοσοληψία
νταρντάνα: εύσωμη γυναίκα
παντιέρα: σημαία
πάρλα: φλυαρία
πασαπόρτι: διαβατήριο
πατατούκα: ανδρικό ρούχο
πατατράκ: χαλασμός
πέζο: βάρος
πικάρω: πεισματώνω
πίκκολο: μικρός
πιτσούνι: μικρό περιστέρι
πόπολο: λαός
πούντα: κρυολόγημα
πρίμος: ευνοϊκός αέρας
προβάρω: δοκιμάζω
ρεγουλάρω: κανονίζω
ρεκλάμα: διαφήμιση
ρεμούλα: λεηλασία
ρεντίκολο: γελοίος
ρήγα: χάρακας
ρισκάρω: ριψοκινδυνεύω
ρόκα: εργαλείο κλώσης μαλλιού
ρουφιάνος: δολοπλόκος
σακαράκα: παλιό αυτοκίνητο  
σαλτιμπάγκος: ακροβάτης
σαράκι: κρυφός πόνος
σεγκοντάρω: υποβοηθώ
σέσουλα: φτυαράκι
σκαπουλάρω: ξεφεύγω
σκόντο: έκπτωση
σμπάρος: πυροβολισμός
σουλατσαδόρος: αργόσχολος
σούμπιτος: ξαφνικός
σπαρματσέτο: κερί
σπιούνος: καταδότης
στέκα: κοντό ραβδί
τάβανος: μεγάλη μύγα
τάλε-κουάλε: ακριβώς όπως
ταλιαρίζω: κομματιάζω
τέζα: πεθαμένος
τζούρα: κατακάθι
τίγκα: έως επάνω
τράβαλα: φασαρίες
τρακάρω: συγκρούομαι
τραμουντάνα: βόρειος άνεμος
τρατάρω: κερνώ
τράτο: περιθώριο χρόνου
τσαρλατάνος: απατεώνας
τσουκάλι: πήλινη χύτρα
τσούρμο: πλήθος ανθρώπων
φιάσκο: αποτυχία
φινέτσα: λεπτότητα
φινίρω: τελειώνω
φίνος: εκλεκτός
φόντο: βάθος εικόνας
φόρτε: δύναμη
φόρτσα: ορμή
φορτσέρι: μπαούλο
φούρια: βιασύνη

Λατινικές
βετούλι: περισυνό κατσίκι
βραγιά: έκταση γης
γαβάθα: βαθειά πιατέλλα
γούρνα: λάκκος
καδένα: αλυσίδα
κάπα: χοντρό πανωφόρι
καπίστρι: χαλινάρι
κασίδα: τριχόπτωση
κελλάρι: αποθήκη
κομφούζιο: σύγχυση
μάγκας: καταφερτζής
μάπα: λάχανο
μεσάλι: τραπεζομάντηλο
μούργα: κατακάθι
μπάκα: κοιλιά
μπούφος: είδος πουλιού
ξαμώνω: απλώνω το χέρι
παγάνα: ανίχνευση
πεδικλώνω: βάζω τρικλοποδιά
πουγγί: πορτοφόλι
ρούγα: δρόμος
σκρόφα: γουρούνα
σούδα: χαντάκι
σούμα: σύνολο
φούντο: πάτος

Σλάβικες
βάβα: γιαγιά
βερβερίτσα: σκίουρος
γκιόσα: γριά γίδα
γκλαβανή: καταπακτή
ζακόνι: έθιμο
ζούμπερο: έντομο
μπέμπελη: ιλαρά
παπάρα: είδος φαγητού
σβάρνα: γεωργικό εργαλείο
σέμπρος: συνεταίρος γεωργού
τσαντίλα: αραιό ύφασμα
τσέργα: κουβέρτα
χουγιάζω: φωνάζω δυνατά

Τούρκικες
αλάνα: ανοιχτός χώρος
αλάνι: σοκκακόπαιδο
αλατζάς: ύφασμα
αλισβερίσι: δοσοληψία
αλμπάνης: πεταλωτής
αμανάτι: εγγύηση
αραλίκι: κατάλληλη ευκαιρία
αραμπάς: το κάρρο
ασίκης: λεβέντης
ασκέρι: ομάδα
αστάρι: φόδρα
αχούρι: στάβλος
βακούφι: ακίνητο μοναστηριών
βιλαέτι: διοικητική περιοχή
γιαραμπής: θεός
γιατάκι: στρώμα
γκέλα: αποτυχία
γκέμι: χαλινάρι
γρέκι: καταυλισμός
ζαμάνι: πολύς χρόνος
ζαρζαβάτι: λαχανικό
ζεβζέκης: ανόητος
ζουμπάς: κοντός
ινάτι: πείσμα
καβουρντίζω: τηγανίζω
καζαντίζω: πλουτίζω
καζίκι: εμπόδιο
καλάι: υλικό γανώματος
κάλφας: μαθητευόμενος τεχνίτης
καμουτσί: μαστίγιο
καραβάνα: δοχείο
καραούλι: παρατηρητήριο
κασαβέτι: λύπη
κελεπούρι: φτηνό εμπόρευμα
κερεστές: ξυλεία
κεσάτι: αναδουλειά
κεσέμι: οδηγός προβάτων
κιούπι: πιθάρι
κιτάπι: βιβλίο
κολάι: ευκολία
κολαούζος: οδηγός
κονάκι: κατοικία
κοτζάμ: τόσο μεγάλος
κουμάρι: τυχερό χαρτοπαίγνιο
κουμάσι: κοτέτσι
κουμπούρα: πιστόλι
κουρί: δάσος
κουρμπάνι: σφαγμένο ζώο
κουτούκι: κούτσουρο
κουτουρού: απερίσκεπτα
λελέκι: πελαργός
λεμές: αλήτης
λέσι: ψοφίμι
μαγκούφης: κακομοίρης
μαντέμι: μετάλλευμα
μασιά: τσιμπίδα φωτιάς
μασκαραλίκι: ρεζιλίκι
μαχμουρλής: κακόκεφος
μουστερής: πελάτης
μπαγλαρώνω: δένω
μπαϊράκι: σημαία
μπακράτσι: δοχείο
μπαξίσι: φιλοδώρημα
μπαταριά: πυροβολισμός
μπατιρίζω: χρεωκοπώ
μπελαλής: βαρετός
μπερεκέτι: πλούτος
μπερντάχι: δαρμός
μπιτ: εντελώς
μπουγιουρντί: δυσάρεστη ειδοποίηση
μπούζι: πάγος
μπουλούκι: κοπάδι
μπουνταλάς: ανόητος
μπουντρούμι: σκοτεινή φυλακή
μπουχτίζω: χορταίνω
νισάφι: έλεος
νταβάς: ταψί
νταβαντούρι: θόρυβος
νταγλαράς: ψηλόσωμος
νταηλίκι: ψευτοπαλικαριά
νταμλάς: συγκοπή
ντερμπεντέρης: ανοιχτόκαρδος
ντέρτι: καημός
ντιπ: εντελώς
ντογρού: ίσια
ντουμάνι: καπνός
ντουνιάς: κόσμος
ξίκινος: λειψός
παράς: χρήμα
πατιρντί: θόρυβος
πατσαβούρα: κουρέλι
πεσκέσι: δώρο
ρακή: ποτό
ραχάτι: ανάπαυση
ρεζίλι: γελοιοποίηση
ρεμάλι: άνθρωπος τιποτένιος
ρεφενές: συνεισφορά
ρουμάνι: δάσος
ρουσφέτι: μεροληψία
σαράι: παλάτι
σεβντάς: πόθος
σεκλέτι: στενοχώρια
σεντούκι: μπαούλο
σεργιάνι: περίπατος
σεφτές: χερικό
σινάφι: συντεχνία
σιρίτι: κορδόνι
σοϊλής: από καλό σόι
σορολόπ: ανοησία
σουλούπι: εμφάνιση
σοφράς: χαμηλό τραπέζι
ταμαχιάρης: πλεονέκτης
τεμπελχανάς: τεμπέλης
τεμπεσίρι: κιμωλία
τέντζερης: χύτρα
τερτίπι: κόλπο
τζαναμπέτης: δύστροπος
τζάντζαλο: κουρέλι
τζερεμές: άδικη ζημιά
τζίνι: εξυπνάδα
τορβάς: μικρός σάκκος
τράμπα: ανταλλαγή
τσακίρ: μεθύσι
τσακμάκι: αναπτήρας
τσαλίμι: επιδέξια κίνηση
τσανάκι: πιάτο
τσατμάς: ξύλινος τοίχος
τσιληβήθρα: σουσουράδα
τσόλι: κιλίμι
τσουτσέκι: θρασύς
φάκα: παγίδα
φαρσί: τέλεια
φιντάνι: νέο βλαστάρι
φιρί-φιρί: επίτηδες
φουφού: μαγκάλι
χάζι: ευχαρίστηση
χαϊβάνι: ζώο
χαΐρι: προκοπή
χαμπέρι: είδηση
χάνι: πανδοχείο
χαράμι: άδικα
χούι: συνήθεια
χουνέρι: πάθημα


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου