ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΟΡΕΙΝΩΝ ΟΓΚΩΝ ΠΑΝΑΙΤΩΛΙΚΟΥ ΟΡΟΥΣ ΜΕ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΑΙ ΕΚΜΕΤΑΛΕΥΣΗ ΔΑΣΩΝ ΚΑΙ ΔΑΣΙΚΩΝ ΕΚΤΑΣΕΩΝ

Του Σάββα Αυγέρη

Δασονόμου Θέρμου και Περιφερειακού Συμβούλου Περιφερειακής Ενότητας Αιτ/νίας Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας

Ο Σύλλογος Χαλικιωτών προσπαθεί μεταξύ των άλλων (στην ανάδειξη της τοπικότητας και των χαρακτηριστικών της περιοχής μας, που την διαφοροποιεί από χωρικό σημείο σε σημείο, στα σύνολα φυσικού περιβάλλοντος (τοπία κλπ.), στο δομημένο περιβάλλον (αρχιτεκτονική, κλπ., στις πολιτιστικές εκδηλώσεις στα έθιμα και τις παραδόσεις, στις μορφές τέχνης (εικαστικά, χορός, μουσική), στην ιστορία και στην θρησκεία και στην τοπική κοινωνική οικονομία) να συνδέσει το χωριό μας με  επιστημονικούς Φορείς (πανεπιστήμια, επιμελητήρια, επαγγελματικά σωματεία, περιβαλλοντικούς οργανισμούς...) για την παροχή επιστημονικής ενημέρωσης και ειδικών γνώσεων σε επιμέρους θέματα γενικής και ειδικής φύσης στους Χαλικιώτες.

Η παρακάτω εισήγηση παρουσιάστηκε στο Χαλίκι στο ετήσιο Αντάμωμα των Χαλικιωτών στις 18/08/2018.

Η πρόταση είναι τεκμηριωμένη επιστημονικά και δίνει ελπίδα ανάπτυξης του ορεινού όγκου της περιοχής μας εφόσον η πολιτεία προχωρήσει άμεσα τόσο νομοθετικά όσο και σε οικονομικοτεχνικά προγράμματα. Αν υλοποιηθεί θα δώσει τη δυνατότητα στους νέους συντοπίτες μας να επενδύσουν στον τόπο που γεννήθηκαν. 

Να συγχαρούμε τον κ. Αυγέρη και μακάρι η πρότασή του να υλοποιηθεί.

  Με την ευκαιρία που μου δίνετε σήμερα εδώ στο Χαλίκι θα προσπαθήσω να διατυπώσω προτάσεις υπεύθυνες και σαφείς για την αναβάθμιση των δασών του ορεινού όγκου του Παναιτωλικού όρους και κατ’ επέκταση μέσω αυτού την ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής, εξετάζοντας  τις συνθήκες που επικρατούν και γενικότερα τους παράγοντες εκείνους που είναι άμεσα συνδεδεμένοι με τη σημερινή κατάσταση υποβάθμισης.

    Η περιοχή του ορεινού όγκου Παναιτωλικού όρους θεωρείται απ’ τις πλέον υποβαθμισμένες σε εθνικό επίπεδο.

Αυτό σχετίζεται με τη μεγάλη έλλειψη από έργα υποδομής αλλά το χειρότερο από όλα είναι η πληθυσμιακή αποδυνάμωση μέχρι και ερήμωση των πιο ορεινών τοπικών κοινοτήτων.

Αν ψάξουμε να βρούμε άξονα παραγωγικού συστήματος του τόπου μπορούμε να πούμε για την κτηνοτροφία.

Η κτηνοτροφία σήμερα ασκείται πρωτόγονα, είναι χαμηλής παραγωγικότητας, γίνεται ανεξέλεγκτη χρήση των βοσκοτόπων και δεν υπακούει σε κανένα οργανωτικό σχήμα.

Μόνο ως επιδοτούμενη δραστηριότητα επιβιώνει σήμερα, δεν συμβαδίζει με σύγχρονες απόψεις για προστασία περιβάλλοντος και βελτίωση συνθηκών εργασίας.

Η γεωργική δραστηριότητα είναι πολύ περιορισμένης δυναμικότητας έως μηδαμινής και λόγω του ορεινού χαρακτήρα του τόπου.

Για μεταποιητικό τομέα δεν μπορούμε να συζητάμε. Τυροκομεία, νεροτριβές, εργαστήρια επεξεργασίας ξύλου έχουν εγκαταλειφθεί.

Στον  Τουριστικό τομέα, έλλειψη δυναμισμού, στασιμότητα. Η πληθυσμιακή αποδυνάμωση κυρίως από νέους ανθρώπους έφτασε σε κρίσιμο σημείο και πάμε για ολοκληρωτική ερήμωση του μεγαλύτερου μέρους της περιοχής. Έχουμε τεράστιες υστερήσεις της περιοχής σε κρίσιμους τομείς όπως:

1)      Έλλειψη μεταφορικής υποδομής με πολλούς δρόμους χωρίς άσφαλτο ή ακόμα και οι ασφαλτοστρωμένοι είναι στενοί με λακκούβες και με ελλειπή ή υποτυπώδη συντήρηση.

2)      Μεγάλη έλλειψη υποδομών υγείας ( αγροτικός ιατρός δεν επισκέπτεται ποτέ αρκετά δημοτικά διαμερίσματα).

3)      Μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς ιδιαιτέρου φυσικού κάλλους παραμένουν αναξιοποίητα.

4)      Αποχέτευση ανύπαρκτη, με ρίψη απορριμμάτων ανεξέλεγκτα.

Μπορεί να γίνει αντιστροφή αυτών των τάσεων αρκεί να αναγνωρίσουμε και να αναδείξουμε τα μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχει ο τόπος μας.

Για να γίνει συγκράτηση αυτών των λίγων-ελάχιστων που έμειναν για να έχουμε επιστροφή ανθρώπων που έχουν μεταναστεύσει προς αναζήτηση εργασίας, θα χρειαστεί εφαρμογή ολοκληρωμένης στρατηγικής οικονομικής ανάπτυξης, με στόχο τη στήριξη παραδοσιακών εργασιών και δραστηριοτήτων που σχετίζονται άμεσα με το δάσος.

Αυτές οι δραστηριότητες θα πρέπει να υπακούουν στις παρακάτω αρχές :

1)      Εφαρμογή μέτρων προστασίας του δασικού οικοσυστήματος.

2)      Να καθοριστούν αρχές και γνώμες για τη διαχείριση του δασικού πλούτου.

3)      Καθορισμός αρχών που αφορούν την ανάπτυξη κτηνοτροφικής δραστηριότητας στην περιοχή με εφαρμογή μέτρων ενίσχυσης των οργανωμένων και σταβλισμένων εκμεταλλεύσεων. 

Από μελέτες διαχειριστικές, δυστυχώς δεν έχουμε. Την περίοδο 1969-1971 είχαν εκπονηθεί δύο, αλλά για το δυτικό τμήμα του Παναιτωλικού. Δεν υλοποιήθηκαν ποτέ εκτός από 8.000 m³ λύμα μόνο από υλοτομίες χωρίς άλλη δραστηριότητα.

Υπάρχει άλλη μία η οποία συντάχτηκε το 2000. Είναι διαχειριστική μελέτη που αφορά ολόκληρο το Παναιτωλικό όρους και είναι σε μεγάλο βαθμό προσαρμοσμένη στις απαιτήσεις του τόπου και του σήμερα. Ποτέ όμως δεν ξεκίνησε η υλοποίησή της.

     Μιλάμε για μακρά απραξία, όπου δεν έχει υλοποιηθεί κανένα Δασοπονικό σχέδιο, και λαμβάνονται υπ’ όψιν ότι ο χρόνος από δασοπονικής πλευράς είναι υπέρ-πολύτιμος, γι’ αυτό τα δάση μας οδηγήθηκαν σε αυτή την υποβάθμιση και κυρίως τα ελατοδάση. Σύμφωνα με την  μελέτη του 2000 δεν μπορούσαμε να αναβάλλουμε τότε τις προσπάθειες βελτίωσης, πόσο μάλλον σήμερα. Αυτό που θα πρέπει να έχουμε υπ’ όψιν είναι ότι υπάρχει η δυνατότητα για πολλαπλή χρήση των δασών και δασικών εκτάσεων, που με συνδυασμό πολλών δασικών χρήσεων χωρίς διαταραχή της παραγωγικότητας του εδάφους με σκοπό την συνδυασμένη παραγωγή αγαθών μπορούμε να πετύχουμε την μέγιστη δυνατή ωφέλεια για την εξυπηρέτηση του κοινωνικού συνόλου. Μπορούν να συνυπάρξουν:

1)      Παραγωγή ξυλείας

2)      Αναψυχή

3)      Κυνήγι

4)      Παραγωγή νερού

5)      Διευθέτηση χειμάρρων.

Βασικός σκοπός θα πρέπει να είναι η συνύπαρξη συμπληρωματικά όσο το δυνατόν περισσότερων απ’ τις παραπάνω χρήσεις. Με την αύξηση δηλαδή παραγωγής του ενός αγαθού, να έχουμε συγχρόνως αύξηση όσο το δυνατών περισσότερων αγαθών.

  Επαγγελματικές ομάδες που εξαρτώνται άμεσα από το δάσος είναι:

1)      Κτηνοτρόφοι

2)      Υλοτόμοι

3)      Μελισσοκόμοι

4)      Εργαζόμενοι σε ανθρακοκάμινα (για παραγωγή κάρβουνου).

Κτηνοτροφία: Σύμφωνα με υπάρχουσες μελέτες φαίνεται πως υπάρχει δυναμικότητα των υπαρχόντων βοσκοτόπων του ανατολικού τμήματος Παναιτωλικού για αρκετές χιλιάδες ζώα. Για να τονωθεί η ανάπτυξη της κτηνοτροφίας πιστεύω πως δεν θα πρέπει να εξαντλείται η αυστηρότητα των υπηρεσιών. Αυτός ο διαχρονικός αφορισμός των κτηνοτρόφων και η τιμωρία τους απλά θα διαιωνίζει την υφιστάμενη κατάσταση. Σήμερα επιβάλλεται όσο ποτέ η λήψη άμεσων και δραστικών μέτρων για χωροταξική διευθέτηση και ορθολογική ανάπτυξη της κτηνοτροφίας στα πλαίσια των δυνατοτήτων που υπάρχουν. Πιο συγκεκριμένα:

1)      Καταγραφή με οριοθέτηση όλων των βοσκοτόπων σε κάθε περιοχή και να εκτιμηθεί η βοσκοϊκανότητά τους.

2)      Ένταξη και υλοποίηση μελετών για την βελτίωσή τους.

3)      Συστηματική ενημέρωση για προγράμματα βελτίωσης.

4)      Η όλη διαδικασία να κατευθύνεται από ειδικούς. Οι γεωπόνοι, οι κτηνίατροι να μπορέσουν να ασκήσουν την επιστήμη τους στην ύπαιθρο κοντά στον γεωργό, κοντά στον κτηνοτρόφο.

5)      Κατασκευή ποιμνιοστασίων για τον χειμερινό σταυλισμό των ζώων.

6)      Διάθεση χώρων για αποθήκευση ζωοτροφών και για συγκέντρωση των κτηνοτροφικών προϊόντων.

7)      Αγροτικός εξηλεκτρισμός στις κτηνοτροφικές μονάδες.

8)      Κατασκευή δεξαμενών αποθήκευσης νερού αλλά και ποτίστρων.

9)      Βελτίωση του ζωικού κεφαλαίου με νέα πιο αποδοτικά ζώα.

ΥΛΟΤΟΜΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ: Αυτές θα πρέπει να καθορίζονται από διαχειριστικές μελέτες και με την υλοποίησή τους θα δημιουργηθούν πολλές θέσεις εργασίας. Δημιουργία δασικών συνεταιρισμών, όπου θα βρουν δουλειά νέοι άνθρωποι που ζουν στην περιοχή ή και άλλοι που θα επιστρέψουν στον τόπο τους αφού θα βρουν μεροκάματο.

Ειδικά σε αυτά τα χρόνια της κρίσης θεωρώ επιβεβλημένη την αξιοποίηση πάντα αειφορικά των αγαθών που πλουσιοπάροχα μας τα προσφέρει το δάσος.

Τα οφέλη για το δάσος και γενικότερα για το φυσικό περιβάλλον θα είναι περισσότερα αφού εκτός απ’ τις παραγωγικές υλοτομίες θα έχουμε και εξυγιαντικές υλοτομίες, δηλαδή θα γίνει απομάκρυνση όλων των δέντρων που είναι προσβεβλημένα από κάθε λογής μύκητες, που μένοντας προσβάλλουν και τα υγιή. Θα απομακρυνθούν τα ξερά, τα γέρικα, τα κουφαλερά, τα κατακείμενο, τα σπασμένα από χιονοθύελλες, ανεμοριψίες και κεραυνούς.

Απομάκρυνση βιομάζας: Βιομάζα είναι τα ξερά κλαδιά, ξεροί και σάπιοι κορμοί δέντρων, ξερό φύλλωμα, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν για ενεργειακούς σκοπούς. Με την απομάκρυνση της βιομάζας έχουμε προστασία του δάσους από πυρκαγιές, αλλά και ομαλή απορρόφηση του νερού και της βροχής, του χιονιού, προς τον υδροφόρο ορίζοντα με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση νερού μέσω των πηγών μας.

Εξευγενιστικές υλοτομίες: Ευνοούμε τα καλύτερα άτομα και απομακρύνουμε τα κακόμορφα, αυτά που εμποδίζουν την ανάπτυξη άλλων καλύτερων.

Καλλιεργητικές αραιώσεις: Μπορούν να γίνουν με επιλογή δενδρυλλίων ελάτης σε εκτάσεις που χρησιμοποιήθηκαν στη γεωργία και σήμερα έχουν εγκαταλειφθεί  και επανεγκαταστάθηκαν έλατα και κέδρα. Με αυτές τις αραιώσεις μπορεί ταυτόχρονα να αξιοποιηθεί μεγάλος αριθμός δενδρυλλίων ελάτων για χριστουγεννιάτικα δένδρα. Απ’ τις εργασίες αυτές που αναφέρθηκαν θα υπάρξει και μεγάλο και οικονομικό όφελος στο κράτος, αφού για κάθε προϊόν που θα καρπώνονται οι δασικοί συνεταιρισμοί θα παίρνει το κράτος τον αναλογούντα δασικό φόρο ή μίσθωση ανάλογα.

ΕΡΓΑ ΚΙ ΑΛΛΕΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ που πιστεύω ότι θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη της περιοχής είναι: Βελτίωση των δρόμων: Πρέπει να ολοκληρωθούν κάποια τμήματα και να γίνουν εργασίες βελτίωσης υπαρχόντων. Έτσι θα βελτιωθεί η επικοινωνία μεταξύ των Τοπικών Κοινοτήτων του ορεινού όγκου και θα επιτρέψει αποτελεσματικότερη προστασία των δασών και του φυσικού περιβάλλοντος, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη του εναλλακτικού τουρισμού. Αυτό όμως που θα παίξει καταλυτικό ρόλο στην ανάπτυξη της περιοχής είναι η κατασκευή τριών οδικών αξόνων ήτοι:

1)      Θέρμο – Αγρίνιο ( Εθνικό δίκτυο)

2)      Ναύπακτος – Θέρμο

3)      Θέρμο – Δρυμώνας – Χαλίκι – Προυσός, ο πρώτος δηλαδή δρόμος που ένωσε το Ιερό Προσκύνημα Προυσού με την Αιτωλ/νία.

Η ανάδειξη περιοχών ιδιαίτερου φυσικού κάλους και μνημείων πολιτιστικής κληρονομιάς είναι μέσον ανάπτυξης μιας περιοχής ορεινής που συρρικνώνεται πληθυσμιακά με τουριστικές προεκτάσεις. Πέτρινα γεφύρια, παλαιά κτίρια, βρύσες, θρησκευτικά μνημεία, υδρόμυλοι, νεροτριβές, πριονοκορδέλες, θα πρέπει οπωσδήποτε να διασωθούν με εργασίες επισκευής, στύλωσης, συντήρησης. Η περιοχή μας αποτελείται από ένα αναλλοίωτο φυσικό τοπίο με ιδιαίτερη φυσική φυσιογνωμία, με δασικά οικοσυστήματα, σπάνια χλωρίδα και πανίδα, με ψηλές βουνοκορφές. Η ορειβασία αποκτάει νέους λάτρεις και η περιοχή μας είναι ένας απ’ τους τόπους προορισμού των ορειβατών.

Η κατασκευή ξύλινου ορεινού καταφυγίου μπορεί να γίνει χώρος διαμονής των ορειβατών και όχι μόνο, αφού μεγάλο μέρος των επισκεπτών επιστρέφουν αυθημερόν μη έχοντας την δυνατότητα διανυκτέρευσης. Σχετικά με την μελισσοκομία ο τόπος μας έχει μεγάλες προοπτικές. Μπορεί να ενισχυθεί εμπλουτίζοντας την περιοχή με μελισσοκομικά φυτά.

Μια μικρή αναφορά στα αρωματικά φυτά και στα βότανα.

Η περιοχή μας έχει πληθώρα βοτάνων και αρωματικών φυτών που εκτός από αρωματικές έχουν και φαρμακευτικές ιδιότητες. Λίγες λέξεις για τη ρίγανη:

Η ρίγανη ενδείκνυται για συστηματική καλλιέργεια σε όλο τον ορεινό όγκο της περιοχής μας αφού ευδοκιμεί σε εκτάσεις χαμηλής παραγωγικότητας. Η απόδοση είναι θεαματική, ειδικά αν επιλεγεί η βελτιωμένη. Σχετικές μελέτες αναφέρουν πως ένα στρέμμα μπορεί να παράξει μέχρι 200 κιλά. Λαμβάνοντας υπ’ όψιν ότι οι ανάγκες ακόμη και για εξαγωγή ρίγανης είναι πολύ μεγάλες, αξίζει τον κόπο η αξιοποίηση των χωραφιών στα χωριά στα οποία δεν μπορεί να ευδοκιμήσει άλλη καλλιέργεια. Το ίδιο βέβαια θα μπορούσε να γίνει και με αντίστοιχη συστηματική καλλιέργεια τσαγιού του βουνού. Έτσι θα μπορούσε να δημιουργηθεί και βιοτεχνία τυποποίησης αρωματικών φυτών και μελιού.

ΠΡΟΒΟΛΗ: Σε κάθε περίπτωση απαιτείται πρόγραμμα προβολής της περιοχής με έμφαση στην Τουριστική προβολή (έκδοση χαρτών – αφισών, συμμετοχή σε εκθέσεις, χρήση διαφημιστικών μέσων, διοργάνωση φιλοξενιών, κ.τ.λ.) Θα ήταν παράλειψή μου να μην αναφερθώ στα προβλήματα που αντιμετωπίζει κάθε νέος που ζει στο χωριό ή προτίθεται να επιστρέψει προκειμένου να δραστηριοποιηθούν σε αγροτικές και κτηνοτροφικές εργασίες και σε ότι αφορά την συναλλαγή του με τις υπηρεσίες. Ασφαλώς διαφαίνεται απ’ τα λεχθέντα το μεγάλο έλλειμμα της πολιτείας που υπάρχει. Ο κάθε νέος σήμερα για να σταθεί χρειάζεται τη στήριξη των υπηρεσιών του Δημοσίου και κυρίως της δασικής υπηρεσίας. Δυστυχώς όμως αυτή δεν την έχει χωρίς βέβαια να φταίνε γι’ αυτό οι υπάλληλοι.

Θα γίνω πιο σαφής αναφέροντας τρείς περιπτώσεις συναλλασσόμενων πολιτών με τη Δασική υπηρεσία.

1)      Παραχωρήσεις κατά χρήση σε Δ.Δ.Ε. για εγκατάσταση ποιμνιοστασίων, μελισσοκομείων, βουστασίων κ.τ.λ. Τα δικαιολογητικά που ζητούνται είναι πολλά και ο χρόνος που απαιτείται τόσο μακρύς που ο υποψήφιος παραχωρησιούχος είναι πάρα πολύ δύσκολο να τα προσκομίσει  και στις περισσότερες  περιπτώσεις ή δεν ξεκινάει την διαδικασία ή τα παρατάει στην πορεία. Μιλάμε για παραχωρήσεις 15 ετών για τις οποίες απαιτείται και παράβολο στο Δημόσιο. Μετά την  15 ετία αν σταματήσει  να ασκεί το επάγγελμα, η έκταση επιστρέφεται στο δημόσιο.

2)      Άδεια διάνοιξης δρόμου μέσα από δάσος ή δασική έκταση για πρόσβαση σε σπίτι ή αγρόκτημα επιτρέπεται, όμως αυτά που θα πρέπει  να κάνει ο αιτών απαιτούν κόστος και χρόνο είτε πρόκειται για δρόμο 5 μέτρων είτε 200 είτε 1500 αφού τα δικαιολογητικά που απαιτούνται είναι τα ίδια ανεξαρτήτως του μήκους του δρόμου (μελέτη διάνοιξης του, μηκοτομή, σχέδια κ.τ.λ.. μελέτη και έγκριση περιβαλλοντικών όρων, αρχαιολογία κ.τ.λ.)

3)      Πράξεις χαρακτηρισμού: Για να ξεκινήσει οποιαδήποτε δραστηριότητα ένας νέος, για ένταξη σε προγράμματα, για ΑΠΕ και γενικότερα για οποιαδήποτε επένδυση όπου και αν αυτή είναι ακόμη και σε ευρύτερη γεωργική περιοχή, απαιτείται πράξη χαρακτηρισμού ότι δηλαδή η έκταση στην οποία θα αναπτυχθεί η δραστηριότητα δεν είναι δασική. Η εξέταση αυτών των αιτημάτων είναι ιδιαίτερα απαιτητική και χρονοβόρα αφού δεν έχουμε κτηματολόγιο ούτε καν δασικούς χάρτες.( Οι Δασικοί χάρτες στον νομό μας θα αναρτηθούν μέχρι τέλους του 2019). Το χειρότερο όμως είναι ότι με την ισχύουσα νομοθεσία μια έκταση που καλύπτεται από δασική βλάστηση σε ποσοστό 25 ή 30 ή 40 % ( όριο είναι το 25%). Θα χαρακτηριστεί δάσος ή δασική έκταση ανεξάρτητα  του αν φέρει ίχνη καλλιέργειας ( πεζούλια, μαντρότοιχοι, οπωροφόρα κ.τ.λ.). Άρα, η διαχείριση των εκτάσεων αυτών, των χωραφιών δηλαδή που καλλιεργούσαν οι γονείς μας, που από αυτά πολλοί από εμάς μεγαλώσαμε, απ’ τη Δασική Υπηρεσία είναι το ίδιο όπως ένα δημόσιο δάσος όπου και αν  αυτό βρίσκεται, είτε είναι στο Χαλίκι, είτε στη Ρόδο, είτε στη Σαντορίνη. Για αποφυγή οποιασδήποτε παρεξήγησης μιλάω πάντα για τα χωράφια μας που δασώθηκαν μερικώς και όχι για δάση και δασικές εκτάσεις που η προστασία τους είναι αδιαπραγμάτευτη.

Δυστυχώς  αντί να ενθαρρύνονται οι δραστηριότητες απ’ την πολιτεία αυτή μέσω των υπηρεσιών της με την δαιδαλώδη και αναχρονιστική νομοθεσία κατάντησε να λειτουργεί ως τροχοπέδη σε κάθε προσπάθεια.

Κλείνοντας θα ήθελα να πω  ότι το θέμα της ανάπτυξης των ορεινών όγκων με διαχείριση και εκμετάλλευση δασών και δασικών εκτάσεων είναι τεράστιο και δεν μπορεί να καλυφθεί μέσα σε αυτό το χρόνο. Σήμερα έγινε μια απλή προσέγγιση.

Για να λάβει σάρκα και οστά θα χρειαστούν μεγάλες προσπάθειες για να ξεπεραστούν τα εμπόδια που υπάρχουν και κυρίως το έλλειμμα της πολιτείας που υπάρχει διαχρονικά.

Ο ορεινός όγκος του Παναιτωλικού όρους με τα πολλά συγκριτικά πλεονεκτήματα αξίζει περισσότερα.

Ευχαριστώ.